کد مطلب:48430 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

لطفاً آيههايي را كه در قرآن كريم، دربارة وجود جن و انس در اين دنيا نازل شده، همراه با شأن نزول بيان كنيد.

آيات در اين باره دو گونه است: 1. بخشي از آيات به طور غير مستقيم به مطالبي دربارة جن و انس اشاره فرموده كه وجود ضمني آنها را ثابت ميكند. 2. بخش ديگر به صراحت و با آوردن واژهاي جن، جان، انس و انسان مطالب و اطلاعاتي بيان نموده است كه اين آيات نيز به روشني وجود اين موجودات را به اثبات ميرساند. آياتي كه به صراحت به وجود جن و انس اشاره فرموده عبارت است از اعراف، 100، 112، 128 و 130 انعام، 38 و 179; اسرأ، 88; كهف، 50; نمل، 17 و 39; سبأ، 12، 14، 41; فصلت، 25 و 29; احقاف، 18 و 29; ذاريات، 56; الرحمن، 39، 56 و 74; جن، 1، 5 و 6. وجود انس، به اثبات نياز ندارد، زيرا آن چه روشن است، چه حاجت به بيان است. آن چه به اثبات نياز دارد، وجود موجوداتي است كه از چشم ما پنهان هستند. از موجودات غير محسوس ـ به جز فرشتگان ـ كه قرآن نام ميبرد و براي ما در شرايط عادي، قابل درك حسّي نيست، يكي نيز جن ميباشد.

دربارة جن، آياتي در قرآن وجود دارد كه برخي از اطلاعات مربوط به آنها را آشكار ميسازد:

1. جنها قبل از نوع بشر آفريده شدهاند; 2. اين نوع از مخلوقات، از جنس آتش خلق شدهاند; چنان كه نوع بشر از جنس خاك آفريده شدهاند. و قرآن فرموده است: و الجانَّ خلقنَه من قبلُ من نار السّموم;(حجر، 27.) و جنيان را پيشتر از آتش گدازنده آفريديم. 3. اين نوع مخلوقات، مانند انسان; زندگي، مرگ و قيامت دارند و قرآن در اين باب فرموده است: در ميان طوايفِ بسياري از جن و انس ـ كه از اين پيش به كفر مردند ـ كساني هستند كه وعدة عذاب خدا بر آنها حتمي است و اينها به حقيقت زيانكاران عالمند.(احقاف، 18.) 4. اين نوع از جانداران، مانند ساير جانداران، نر و ماده و ازدواج و تولد و تكاثر دارند. قرآن، در اين باره ميفرمايد: و همانا مرداني از نوع بشر، به مرداني از گروه جن پناه ميبردند.(جن، 6.) 5. اين نوع، مانند نوع بشر، داراي شعور و اراده هستند و علاوه بر اين، كارهايي سريع و اعمال شاقي را ميتوانند انجام دهند كه از نوع بشر ساخته نيست; چنان كه در آيات مربوط به قصه سليمانـ كه جنّها مسخّر آن جناب بودند ـ و نيز در قصة شهر سبا آمده است. 6. جن هم مانند اِنس، مؤمن و كافر دارد. بعضي صالح و بعضي ديگر فاسدند. در اين باره، آيات زير وارد شده است: من جن و انس را نيافريدم; مگر براي اينكه عبادتم كنند.(ذاريات، 56.) و از ما جنيان هم بعضي مسلمان و برخي كافر و ستمكارند. آنان كه اسلام آوردهاند، راستي به راه رشد و ثواب شتافتند.(جن، 14 ـ و همچنين جن، 1 و 2 ـتفسير الميزان، علامه طباطبايي;، ج 20، ص 60، ترجمه سيدمحمدباقر موسوي همداني، دفتر انتشارات اسلامي.)

مجموع اين آيات و اطلاعات قرآني دربارة جن، وجود جن را در اين دنيا ثابت ميكند. بيان شأن نزول آيات ياد شده، از حوصلة اين پاسخ نامه خارج است; از اين رو فقط به شأن نزول سورة جن اشاره ميكنيم:

در شأن نزول سوره جن آمده كه بعد از وفات ابوطالب كار بر رسول خدا9 سخت شده و به سوي طائف عزيمت فرمود: تا ياراني پيدا كند، اشراف و ثروتمندان طائف شديداً او را تكذيب كردند، و آن قدر از پشت سر به پيامبر گراميسنگ زدند كه از پاهاي مباركش خون جاري شد. آن حضرت خسته و ناراحت به كنار باغي آمد و سرانجام غلام صاحبان آن باغ كه نامش عداس بود به پيامبر ايمان آورد، پيامبر گراميبه سوي مكه باز ميگشت، شبانه به نزديكي نخلي رسيد، مشغول نماز شد در اين جا بود كه گروهي از جنها از اهل نصيبن يا يمن از آن جا ميگذشتند، صداي تلاوت قرآن حضرت را در نماز صبح شنيدند و ايمان آوردند. و به همين مناسبت بود كه سوره جن نازل شد. البته شأن نزولهاي ديگري نيز دربارة سوره جن نقل كردهاند.(ر.ك: مجمع البيان، طبرسي;، ج 6، ص 74ـ81، دارالمكتبة الحياة، بيروت.)

سوره جن غالباً دربارة خلق موجود غير محسوسي به نام جن است و سخن از داستان ايمان آن به پيامبر گراميو خضوع در برابر قرآن و ايمان و اعتقاد آنها به معاد و اين كه گروهي از آنها مؤمن و گروهي كافر و... سخن به ميان آمده است و بسياري از عقايد خرافي را در زمينه جن اصلاح كرده و بر آنها خط بطلان كشيده است; چون در ميان مردم آن زمان در مورد اين موجود غير محسوس خرافات و افسانههاي عجيب و بي اساسي وجود داشت خداوند متعال به اين وسيله حقايق واقعي را درباره موجود مذكور مطرح كرده است.(ر.ك، تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 25، ص 97ـ108، دارالكتب الاسلامية، تهران.)